Một nhóm các nhà khoa học Việt Nam vừa đạt được bước tiến đáng chú ý trong nghiên cứu các hợp chất sinh học từ biển, đặc biệt là từ rong biển. Kết quả bước đầu không chỉ mở ra triển vọng cho y học mà còn góp phần khẳng định tiềm năng to lớn của tài nguyên biển Việt Nam.
Polysaccharide sulfate – “vàng mềm” từ rong biển
Rong biển từ lâu đã được biết đến là thực phẩm lành mạnh, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Nhưng ít ai biết rằng bên trong rong biển còn chứa một loại hợp chất sinh học quý giá tên là polysaccharide sulfate (PS) – được xem là “vàng mềm” của đại dương. Hợp chất này có nhiều công dụng nổi bật: chống viêm, chống ung thư, hạ mỡ máu, hỗ trợ điều trị tiểu đường, tăng cường miễn dịch và thậm chí là chống đông máu.
Mới đây, nhóm nghiên cứu của ThS. Đinh Thành Trung (Viện Hải dương học – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) đã công bố các dữ liệu đầu tiên về PS chiết xuất từ loài rong biển Spatoglossum vietnamense, một loài chỉ có ở vùng biển Việt Nam và chưa từng được nghiên cứu trước đây.
Bằng các kỹ thuật hiện đại, nhóm đã xác định sơ bộ cấu trúc và đặc tính sinh học của hợp chất này – và kết quả thật sự ấn tượng: PS từ loài rong này có khả năng chống oxy hóa mạnh và ức chế hiệu quả sự phát triển của tế bào ung thư ruột kết.
Hải sâm cũng tiềm năng, nhưng rong biển mới là hướng mở
Bên cạnh rong biển, nhóm cũng nghiên cứu PS từ hải sâm Bohadschia ocellata, loài động vật biển giàu dinh dưỡng. Các phân đoạn PS từ hải sâm thể hiện khả năng chống đông máu, ức chế tế bào ung thư và enzyme liên quan đến tiểu đường.
Tuy nhiên, trong khi hải sâm là đối tượng nghiên cứu khó hơn do đặc thù sinh học và nguồn khai thác hạn chế, thì rong biển – đặc biệt là các loài rong nâu ở Việt Nam – lại có lợi thế về sự phong phú và dễ nhân giống, mở ra hướng nghiên cứu bền vững hơn.
Hiện Việt Nam đã xác định được khoảng 800 loài rong biển, nhưng mới chỉ có vài loài được nghiên cứu chuyên sâu. Điều này cho thấy tiềm năng khai thác còn rất lớn.
Vi sinh vật từ rong biển – công cụ sinh học mới
Không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu hoạt chất, nhóm nghiên cứu còn phân lập và bổ sung hơn 260 chủng vi khuẩn, 86 chủng vi nấm từ rong biển và sinh vật biển vào bộ sưu tập vi sinh vật biển.
Trong đó, nhiều chủng có khả năng tạo ra enzyme phân giải các hợp chất phức tạp như alginate, fucoidan và ulvan – những thành phần quan trọng trong rong biển.
Một số vi khuẩn tiềm năng như Alteromonas, Cobetia, Pseudoalteromonas và nấm Aspergillus terreus đang được xem xét để ứng dụng trong sản xuất thực phẩm chức năng và mỹ phẩm.
Hợp tác quốc tế – đòn bẩy cho nghiên cứu biển Việt Nam
Nghiên cứu này được thực hiện trong khuôn khổ hợp tác giữa Viện Hải dương học và Viện Hóa sinh hữu cơ Thái Bình Dương (Nga).
Việc kết hợp giữa năng lực khoa học trong nước và kinh nghiệm quốc tế giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu, đồng thời tạo điều kiện để các nhà khoa học Việt Nam tiếp cận với thiết bị và phương pháp hiện đại.
Nhóm nghiên cứu đang tiếp tục hoàn thiện phân tích cấu trúc của các phân đoạn PS còn lại từ rong biển và hải sâm, đồng thời mở rộng nghiên cứu theo hướng liên kết giữa cấu trúc và hoạt tính sinh học – để từ đó định hướng ứng dụng cụ thể.
Tiềm năng từ biển – từ phòng thí nghiệm đến đời sống
Những kết quả bước đầu đã khẳng định: rong biển Việt Nam không chỉ là thực phẩm mà còn là nguồn dược liệu đầy hứa hẹn. Việc nghiên cứu chuyên sâu vào hợp chất PS sẽ mở ra cơ hội lớn trong phát triển các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe, mỹ phẩm sinh học, thực phẩm chức năng – hoàn toàn có thể sản xuất từ nguồn nguyên liệu trong nước.
Với sự đầu tư nghiêm túc và hợp tác quốc tế mạnh mẽ, ngành khoa học biển Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò trong việc phát triển kinh tế biển bền vững và góp phần chăm sóc sức khỏe cộng đồng bằng chính nguồn lợi tự nhiên của đất nước.
Hoàng Nguyên theo vast
