Ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu thế giới, với tôm giữ vững vai trò đầu tàu, bất chấp những thách thức từ thị trường quốc tế.
Bứt tốc trong 4 tháng đầu năm
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm đạt 1,27 tỷ USD, tăng mạnh 30% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng trong tháng 4, kim ngạch đạt 330,8 triệu USD, tăng 15%. Đà tăng trưởng này phản ánh sức tiêu thụ mạnh tại các thị trường lớn như Trung Quốc, EU và Nhật Bản, cùng với xu hướng phục hồi giá tôm toàn cầu.
“Tôm không chỉ là sản phẩm xuất khẩu mũi nhọn, mà còn là sinh kế của hàng trăm ngàn hộ nuôi ven biển Việt Nam.”
— Chuyên gia VASEP nhận định
Cơ cấu mặt hàng: Tăng trưởng ở nhiều phân khúc
Bên cạnh tôm, cá tra duy trì vị trí quan trọng với 632,7 triệu USD, tăng 9%. Tuy nhiên, đà tăng đang chậm lại. Cá ngừ gặp khó vì thiếu hụt nguyên liệu, đặc biệt do quy định mới về kích thước tối thiểu với cá ngừ vằn, khiến kim ngạch tháng 4 giảm 12%.
Một số sản phẩm khác nổi bật về tăng trưởng:
Cá rô phi, cá điêu hồng: Tăng đến 138%, đạt 19 triệu USD.
Nhuyễn thể (mực, bạch tuộc, sò, nghêu…): 216,4 triệu USD, tăng 18%.
Cua, ghẹ: 83,1 triệu USD, tăng 82%.
Nghêu sò có vỏ: 112,1 triệu USD, tăng 50%.
Trung Quốc, Nhật Bản dẫn đầu nhập khẩu
Trung Quốc và Hồng Kông hiện là thị trường lớn nhất với kim ngạch 709,8 triệu USD trong 4 tháng, tăng 56%. Nhật Bản xếp thứ hai với 536,6 triệu USD (tăng 22%), nhờ sức tiêu thụ ổn định sản phẩm giá trị gia tăng.
EU và Hàn Quốc cũng duy trì tốc độ tăng trưởng tốt, lần lượt đạt 351,5 triệu USD (tăng 17%) và 264,1 triệu USD (tăng 15%).
Mỹ chững lại: Thách thức từ thuế và rào cản kỹ thuật
Trái ngược với các thị trường khác, xuất khẩu sang Mỹ đang gặp nhiều khó khăn. Kim ngạch 4 tháng chỉ tăng nhẹ 7%, trong khi riêng tháng 4 giảm 15% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ:
Chính sách thuế quan đối ứng
Doanh nghiệp nhập khẩu Mỹ chuyển hướng sang Ấn Độ và Ecuador
Các rào cản kỹ thuật nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm
Chạy nước rút trước thời điểm áp thuế
Để đối phó, doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đang tăng tốc xuất khẩu sang Mỹ trước khi chính sách thuế mới có hiệu lực ngày 9/7/2025. Dự báo kim ngạch tháng 5 và 6 có thể tăng 10–15% nhờ các hợp đồng ký gấp và chiến lược điều chỉnh giá.
Ở chiều ngược lại, xuất khẩu sang Trung Quốc và ASEAN có thể chững lại do cạnh tranh từ hàng nội địa Trung Quốc đang quay về thị trường khu vực.
Chiến lược thích ứng: Phát triển bền vững từ biển
Trong bối cảnh đầy biến động, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đang chuyển hướng sang các thị trường ít rủi ro hơn, tăng cường chế biến sâu và nâng cao giá trị sản phẩm. Nhờ vậy, ngành thủy sản vẫn kỳ vọng duy trì được đà tăng trưởng.
“Sự linh hoạt, sáng tạo của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để ngành thủy sản vượt qua sóng gió thị trường và phát triển bền vững.”
— Phân tích từ chuyên gia kinh tế biển
Biển và cuộc sống: Gắn kết và phát triển
Thủy sản không chỉ là trụ cột xuất khẩu, mà còn là phần không thể tách rời trong đời sống kinh tế – xã hội ven biển. Mỗi con tôm, con cá xuất khẩu là thành quả từ lao động bền bỉ của ngư dân và sự gắn kết giữa biển với cuộc sống thường nhật của người Việt.
Thanh Tùng
