Sự thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, kẽm, canxi, iốt, folate, vitamin A, B12 và D đã dẫn đến 1 triệu ca tử vong sớm hàng năm .
Hơn nữa, ước tính có khoảng 30% dân số toàn cầu (khoảng 2,3 tỷ người) có chế độ ăn thiếu ít nhất một vi chất dinh dưỡng.
Trong hai kỳ trước chúng tôi đã đăng nghiên cứu của các nhà khoa học về giá trị của thủy sản trong việc cung cấp dinh dưỡng cho con người nhưng chưa được đánh giá đúng mức.Kỳ này chúng tôi đi sâu hơn vào giá trị dinh dưỡng của các loại thực phẩm thủy sản dựa trên bằng chứng khoa học.
Lượng chất dinh dưỡng không đầy đủ có thể phát sinh từ nhiều yếu tố khác nhau: công thức hệ thống thực phẩm, bao gồm tính sẵn có và khả năng tiếp cận thực phẩm; các điều kiện sinh thái hoặc môi trường như mất chất dinh dưỡng trong đất, hạn hán hoặc suy giảm nghề cá làm giảm tính sẵn có; giảm khả năng tiếp cận thị trường và tài nguyên thiên nhiên thông qua thuế quan, quản lý nghề cá hoặc các ưu đãi kinh tế khác; và/hoặc sở thích về hương vị, hành vi của người tiêu dùng hoặc các yếu tố cá nhân hóa khác.
AASF có khả năng giảm hoặc lấp đầy khoảng cách dinh dưỡng này bằng các dạng vi chất dinh dưỡng có khả năng sinh học, đặc biệt là ở những vùng địa lý mà sự phụ thuộc vào AASF và tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng cao, chẳng hạn như các vùng xích đạo.
Ở đây các nhà khoa học tập trung vào nguồn cung cấp chất dinh dưỡng để ước tính sự đóng góp của AASF vào tổng lượng chất dinh dưỡng hấp thụ. Trong kịch bản sản xuất cao vào năm 2030, AASF có thể đóng góp trung bình toàn cầu là 2,2% năng lượng, 13,7% protein, 8,6% sắt, 8,2% kẽm, 16,8% canxi, 1,1% vitamin A, 27,8% vitamin B12 và 98–100% DHA+EPA, tăng khoảng 0–10% cho mỗi chất dinh dưỡng trên giá trị tham chiếu năm 2020
Đối với mỗi đơn vị phân loại AASF được đưa vào phân tích, các nhà khoa học đã sử dụng các giá trị thành phần dinh dưỡng chuẩn hóa cho mô cơ vì phạm vi loài cao hơn so với các bộ phận khác (như gan, xương và mắt).
Vì các bộ phận khác này thường giàu chất dinh dưỡng hơn mô cơ nên ước tính của nghiên cứu có thể sẽ thận trọng, đánh giá thấp giá trị thực sự của AASF trong chế độ ăn của con người.
Các nhà khoa học đã tính toán các giá trị phơi nhiễm tóm tắt (SEV) để đánh giá rủi ro dư thừa mà mỗi quốc gia gặp phải do nguồn cung cấp chất dinh dưỡng không đầy đủ trong toàn bộ hệ thống thực phẩm của họ, so sánh tổng lượng dinh dưỡng có được từ mức tiêu thụ rõ ràng với nhu cầu dinh dưỡng theo độ tuổi và giới tính.
SEV dao động từ 0% đến 100% và nên được xem là tỷ lệ mắc bệnh có trọng số rủi ro, với SEV cao hơn biểu thị rủi ro cao hơn về lượng vi chất dinh dưỡng không đầy đủ .
Sự khác biệt về SEV biểu thị sự thay đổi về rủi ro tiềm ẩn về lượng dinh dưỡng không đầy đủ giữa hai kịch bản sản xuất AASF vào năm 2030. Với xu hướng chung là tăng tiêu thụ AASF và đồng thời giảm tiêu thụ gia cầm, trứng, sữa, thịt đỏ và thịt chế biến, có sự gia tăng lớn về lượng vi chất dinh dưỡng và DHA+EPA tiêu thụ.
Trên toàn cầu, kịch bản sản xuất cao sẽ dẫn đến việc giảm lượng hấp thụ không đầy đủ ở hầu hết các chất dinh dưỡng được đánh giá (giảm 8,1 triệu sắt, 5,5 triệu kẽm, 49,3 triệu canxi, 36,0 triệu vitamin B12 và 76,8 triệu lượng hấp thụ không đầy đủ DHA+EPA), trong khi có khả năng tăng 10,1 triệu lượng hấp thụ không đầy đủ vitamin A.
Một số khu vực địa lý cụ thể cũng sẽ chứng kiến sự sụt giảm nhỏ về nguồn cung canxi, sắt, vitamin A và kẽm. Hiện tượng này có thể phát sinh từ việc giảm khiêm tốn lượng tiêu thụ thịt đỏ giàu sắt và kẽm (như thể hiện trong xu hướng lịch sử) và giảm mạnh lượng tiêu thụ các sản phẩm từ sữa, trứng và gia cầm giàu canxi và vitamin A.
Đáng chú ý, một số khu vực có đặc điểm là mất an ninh lương thực và dinh dưỡng (ví dụ, Châu Phi cận Sahara và Đông Nam Á) có lượng hấp thụ tăng đối với tất cả các chất dinh dưỡng được đo lường.
Tuy nhiên, một số nhóm dân số sẽ phải đối mặt với nguy cơ ngày càng tăng về việc hấp thụ vi chất dinh dưỡng không đầy đủ nếu việc tiêu thụ AASF thay thế các loại thực phẩm khác, bằng chứng là lượng canxi hấp thụ giảm ở Thổ Nhĩ Kỳ, lượng kẽm hấp thụ ở Azerbaijan và lượng vitamin A hấp thụ ở Indonesia và Mexico, cùng nhiều nơi khác.
Tuy nhiên, trên toàn cầu, có một mô hình trong đó việc tăng tính đa dạng của việc tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc động vật thủy sản dẫn đến việc giảm lượng vi chất dinh dưỡng không đầy đủ.
Việc công nhận tính đa dạng của AASF và thành phần dinh dưỡng của chúng có thể được khai thác để định hướng sản xuất và tiêu thụ chúng trên một loạt các khoáng chất, axit béo và vitamin bị thiếu hụt.
Ví dụ, nếu tình trạng thiếu canxi là một vấn đề ở Thổ Nhĩ Kỳ, một lựa chọn thận trọng có thể là tăng lượng tiêu thụ cá nhỏ sống ở tầng nước giữa (như cá trích và cá mòi) . Tương tự như vậy, nếu tình trạng thiếu vitamin A là một vấn đề ở Brazil, thì những nỗ lực thúc đẩy sản xuất hàu hoặc tiêu thụ cá mòi có thể là phù hợp.
Các loại giải pháp hệ thống thực phẩm này sẽ đòi hỏi phải nhắm mục tiêu vào các nhóm dân số dễ bị tổn thương ở cấp độ dưới quốc gia và sẽ dựa vào các nỗ lực để tăng cả sản xuất và tiêu thụ.
Trần Thái theo nature
Pingback: Chúng ta đang hiểu sai tầm quan trọng của thực phẩm thủy sản – MXH Biển và Cuộc sống