Trong bối cảnh giáo dục trẻ em, khoa học không chỉ đơn thuần là một tập hợp kiến thức mà còn là một phương pháp tiếp cận có hệ thống để khám phá thế giới xung quanh.
Theo từ điển trực tuyến Merriam Webster, khoa học được định nghĩa là một hệ thống kiến thức thu được và kiểm tra thông qua phương pháp khoa học. Việc áp dụng phương pháp này trong giáo dục trẻ em giúp trẻ phát triển kỹ năng quan sát, phân loại, và ghi chép – những kỹ năng thiết yếu cho việc học hỏi và khám phá.
Theo AGDE (2022), trẻ em trở thành những người quan sát độc lập, khám phá các đồ vật và sinh vật trong cuộc sống hàng ngày. Khoa học trong giáo dục trẻ em được chia thành ba lĩnh vực chính:
-
Khoa học sinh học: Tập trung vào sự hiểu biết về sinh vật sống.
-
Khoa học hóa học: Nhấn mạnh thành phần và hành vi của các chất.
-
Khoa học vật lý: Liên quan đến việc hiểu bản chất của lực, chuyển động, vật chất và năng lượng.
Những lĩnh vực này không chỉ giúp trẻ em khám phá thế giới tự nhiên mà còn kích thích sự tò mò và sáng tạo.
Vai trò của chơi trong học tập
“Chơi” là một phần quan trọng trong quá trình học tập của trẻ. Hesterman & Hunter (2021) chỉ ra rằng sự tham gia vào các hoạt động chơi không chỉ mang lại niềm vui mà còn tạo điều kiện cho việc học khoa học. Khi trẻ em khám phá thiên nhiên, sự tò mò về các vật thể sống và vô tri giúp chúng nhận ra các mô hình và điểm tương đồng trong thế giới xung quanh.
Môi trường tự nhiên cũng thúc đẩy phương pháp học tập dựa trên tìm tòi, khuyến khích trẻ em đặt câu hỏi và khám phá. Điều này không chỉ phát triển khả năng giải quyết vấn đề mà còn giúp trẻ em “hành động như các nhà khoa học”. Qua đó, trẻ có cơ hội trải nghiệm và tìm hiểu về các khái niệm khoa học một cách tự nhiên và thú vị.
Mặc dù EYLF đã đề cập đến vai trò của khoa học trong giáo dục trẻ em, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Các phiên bản đầu tiên của EYLF không đưa khoa học vào như một môn học chính thức, dẫn đến việc thiếu hướng dẫn cho các nhà giáo dục. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng sự thiếu thừa nhận về vai trò của khoa học trong EYLF khiến các nhà giáo dục phải dựa vào kiến thức cá nhân mà không có sự hỗ trợ rõ ràng.
Tuy nhiên họ đều nhất trí, khoa học đóng một vai trò thiết yếu trong việc giáo dục trẻ em, giúp trẻ phát triển tư duy phản biện và khả năng quan sát. Việc kết hợp khoa học vào chương trình giáo dục không chỉ tạo cơ hội cho trẻ khám phá thế giới tự nhiên mà còn phát triển các kỹ năng sống cần thiết. Để đạt được điều này, cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn rõ ràng cho các nhà giáo dục, nhằm tạo ra một môi trường học tập phong phú và đa dạng cho trẻ em.
Bãi Biển và Môi Trường Ven Biển: Nơi Học Tập Đầy Tiềm Năng
Với diễn giải tự nhiên thúc đẩy phát triển tư duy khoa học của trẻ em như trên, nghiên cứu chỉ ra rằng bãi biển và môi trường ven biển không chỉ là những địa điểm thư giãn mà còn là không gian học tập phong phú cho trẻ em.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu chứng minh lợi ích của không gian xanh trong giáo dục, nhưng việc tích hợp những địa điểm này vào giáo dục mầm non và tiểu học (ECEC) vẫn còn hạn chế. Học tập tại bãi biển không chỉ giúp trẻ em phát triển mối quan hệ tôn trọng với thiên nhiên mà còn tạo ra cơ hội để tìm hiểu về việc bảo vệ môi trường.
Các chuyến thăm bãi biển thường xuyên trong năm giúp trẻ em xây dựng sự hiểu biết về sự thay đổi của môi trường tự nhiên. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những trải nghiệm này tạo ra những thách thức mà trẻ em phải vượt qua, từ đó phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng thích ứng.
Không gian xanh cung cấp nhiều cơ hội cho trẻ em phát triển thể chất và xã hội. Các yếu tố tự nhiên như gió và thủy triều không chỉ tạo ra môi trường học tập thú vị mà còn hỗ trợ giáo viên trong việc cung cấp chương trình học chính thức và không chính thức.
Học khoa học trong không gian xanh
Trong bối cảnh bãi biển, kiến thức khoa học vật lý trở nên rõ ràng thông qua các trải nghiệm giác quan liên quan đến ánh sáng, âm thanh và sóng. Trẻ em không chỉ học về địa hình gồ ghề của đá và cát mà còn phát triển sự tự tin và khả năng phục hồi, điều này thường không thể đạt được trong lớp học truyền thống.
Môi trường ven biển cung cấp một ngữ cảnh phong phú để thảo luận về các vấn đề quan trọng địa phương. Họ cho rằng việc áp dụng môi trường tự nhiên của bờ biển giúp trẻ em hiểu rõ hơn về sự đa dạng sinh học của hành tinh. Bãi biển trở thành địa điểm lý tưởng cho việc phát triển kiến thức khoa học sinh học và khái niệm phát triển bền vững.
Không gian xanh không chỉ có lợi cho việc học tập mà còn có thể đóng vai trò can thiệp cho trẻ em gặp vấn đề về hành vi, tinh thần hoặc cảm xúc. Nghiên cứu cho thấy trẻ em học ngôn ngữ và ghi nhớ tốt hơn khi học tập trong môi trường tự nhiên, dẫn đến việc cải thiện kết quả học tập trong lớp .
Bãi biển và môi trường ven biển là những không gian học tập đầy tiềm năng cho trẻ em. Việc tích hợp những địa điểm này vào chương trình giáo dục không chỉ giúp trẻ phát triển kiến thức khoa học mà còn xây dựng mối quan hệ tích cực với thiên nhiên.
Để tận dụng tối đa những lợi ích này, các nhà giáo dục cần mạo hiểm hơn trong việc lập kế hoạch và triển khai các hoạt động học tập tại bãi biển, từ đó tạo ra những trải nghiệm học tập phong phú và đa dạng cho trẻ em.
Những lợi ích này mà các nhà giáo dục cấp tiểu học có thể áp dụng vào việc giảng dạy các môn học bao gồm học tập về đọc viết, học tập xã hội và cảm xúc, và tất cả các thành phần của STEM
Tây Giang theo Journal of Outdoor and Environmental Education
Theo dõi Kỳ 1 & 2 tại đây
Kỳ 1: Nhúng chân vào nước: trẻ em học khoa học tốt hơn ở “trường mẫu giáo bãi biển”
Kỳ 2: Vì sao giáo dục và chăm sóc trẻ em dựa trên thiên nhiên phát triển?
