Kể từ khi báo cáo “Từ gió mùa đến vi khuẩn” của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Hoa Kỳ (NRC) được công bố vào năm 1999, lĩnh vực khoa học đại dương và sức khỏe con người (OHH) đã mở ra một hướng nghiên cứu mới, kết nối các vấn đề môi trường với sức khỏe cộng đồng.
Nghiên cứu được thực hiện bởi Marcus B. Reamer, đến từ Khoa Khoa học và Chính sách Môi trường, Trường Khoa học Biển, Khí quyển và Trái đất Rosenstiel, Đại học Miami, Coral Gables, FL, Hoa Kỳ, chỉ ra các ưu tiên nghiên cứu về ô nhiễm biển, tảo nở hoa có hại, tác động của vi khuẩn và hóa chất trong hải sản, cũng như sự thay đổi khí hậu toàn cầu ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Tác giả tập trung vào việc phân tích mối liên hệ giữa đại dương và sức khỏe con người, từ đó đưa ra các chiến lược truyền thông và nghiên cứu liên ngành nhằm tạo ra những giải pháp thực tiễn cho các vấn đề môi trường quan trọng.
Nghiên cứu OHH đã thu hút sự tham gia của các chuyên gia từ cả khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, thúc đẩy các sáng kiến nghiên cứu đa ngành.
Ngày nay, mặc dù cộng đồng nghiên cứu toàn cầu đã thu thập một lượng lớn dữ liệu về mối quan hệ giữa đại dương và sức khỏe con người, nhưng việc truyền đạt các thông điệp về các vấn đề này vẫn còn hạn chế.
Những chiến lược truyền thông hiệu quả có thể đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa kiến thức thành hành động, góp phần giải quyết các thách thức môi trường và hỗ trợ giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu và axit hóa đại dương.
Khoa học đại dương và sức khỏe con người
Lĩnh vực khoa học OHH không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu các nguy cơ tiềm ẩn từ môi trường biển mà còn khám phá những lợi ích mà tài nguyên biển mang lại cho sức khỏe cộng đồng.
Trong những thập kỷ qua, lĩnh vực này đã mở rộng phạm vi nghiên cứu, áp dụng các phương pháp tiếp cận đa chiều để hiểu các hệ sinh thái phức tạp và mối quan hệ giữa đại dương và sức khỏe con người. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn hiện nay là việc truyền tải thông điệp hiệu quả về sức khỏe đại dương đến công chúng và các nhà hoạch định chính sách.
Tài liệu khoa học OHH hiện nay vô cùng đa dạng, nhưng một số vấn đề vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ, đặc biệt là về các phương thức truyền thông và cách thức kết nối nghiên cứu với hành động chính sách.
Điều này khiến việc xây dựng các chiến lược truyền thông phù hợp trở thành một nhu cầu cấp thiết trong việc thúc đẩy hành động bảo vệ đại dương và sức khỏe cộng đồng.
Truyền thông môi trường và tâm lý môi trường
Truyền thông đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng và thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường. Các chiến lược truyền thông môi trường (EC) không chỉ tập trung vào việc kết nối các vấn đề môi trường với các giá trị xã hội mà còn phải đảm bảo tạo ra sự thay đổi hành vi trong cộng đồng.
Thông điệp môi trường cần được thiết kế sao cho đơn giản, rõ ràng và dễ hiểu, đồng thời phải được truyền tải qua các phương tiện truyền thông phù hợp.
Một phương pháp hiệu quả trong truyền thông môi trường là “truyền thông môi trường chiến lược (SEC)”, sử dụng lý thuyết và thực tiễn truyền thông để thúc đẩy bảo vệ môi trường.
Các chiến lược này bao gồm việc xây dựng thông điệp hấp dẫn, dễ nhớ và dễ tiếp cận đối với đối tượng mục tiêu, từ đó tăng cường sự ủng hộ và tham gia của cộng đồng vào các hành động bảo vệ đại dương và sức khỏe con người.
Các thách thức và cơ hội hợp tác
Việc phát triển các chiến lược truyền thông hiệu quả để giải quyết các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu và axit hóa đại dương đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các ngành khoa học, truyền thông và các tổ chức cộng đồng.
Các chương trình nghiên cứu và chiến dịch truyền thông cần được xây dựng sao cho phù hợp với đặc thù văn hóa và xã hội của từng cộng đồng cụ thể.
Ngoài ra, việc hợp tác giữa các chuyên gia môi trường, y tế cộng đồng và các nhà khoa học truyền thông sẽ là nền tảng quan trọng để thúc đẩy hành động bảo vệ đại dương và sức khỏe cộng đồng.
Các chiến lược truyền thông cần không chỉ truyền tải thông tin khoa học mà còn phải tác động mạnh mẽ đến cảm xúc của cộng đồng, từ đó tạo ra hành động bảo vệ môi trường lâu dài.
Khuyến nghị và hướng phát triển tương lai
Bài viết này khuyến nghị các nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc phát triển các chiến lược truyền thông môi trường hiệu quả, tăng cường sự hiểu biết của công chúng về sức khỏe đại dương và tác động của nó đối với sức khỏe con người. Việc kết nối các nghiên cứu khoa học với hành động chính sách và truyền thông là yếu tố quan trọng để tạo ra sự thay đổi tích cực.
Các chiến lược truyền thông trong OHH cần được mở rộng và kết hợp với các chương trình hợp tác liên ngành, nơi các chuyên gia và cộng đồng cùng nhau thúc đẩy các giải pháp bảo vệ đại dương và sức khỏe con người trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Truyền thông môi trường không chỉ đơn giản là việc truyền tải thông điệp mà còn là một quá trình chiến lược bao gồm thiết kế thông điệp, lựa chọn người truyền đạt đáng tin cậy, và phương tiện truyền thông phù hợp.
Các chiến lược truyền thông hiệu quả sẽ tạo ra sự thay đổi hành vi tích cực và thúc đẩy bảo vệ đại dương, góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng. Việc tăng cường hợp tác và đổi mới trong truyền thông sẽ tạo ra những cơ hội lớn để giải quyết các thách thức môi trường hiện nay và bảo vệ sức khỏe con người trong tương lai.
Trung Nguyên
