Theo một nghiên cứu gần đây về Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNCTAD) có tựa đề “ Đại dương cơ hội: Tiềm năng của rong biển để thúc đẩy các khía cạnh môi trường và giới tính của rong biển, một loại tảo biển đa năng, có thể đóng góp to lớn cho hành động về khí hậu, an ninh lương thực và bình đẳng giới”.
Nhưng nó thường bị lu mờ bởi ngành đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, dẫn đến việc đánh giá thấp tầm quan trọng về mặt kinh tế của nó, đặc biệt đối với phụ nữ.
“Rong biển có siêu năng lực. Nó có thể thúc đẩy một số mục tiêu phát triển bền vững cùng một lúc – trao quyền kinh tế cho phụ nữ và an ninh lương thực, đồng thời giúp giải quyết ba cuộc khủng hoảng môi trường là biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm”, Chantal Line Carpentier, người đứng đầu chi nhánh thương mại và môi trường tại Liên hợp quốc cho biết.
Công dụng đa dạng
Rong biển được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm làm thực phẩm trong món sushi, salad, súp và đồ uống. Nó cũng được sử dụng trong các lĩnh vực công nghiệp như dược phẩm, thức ăn chăn nuôi thủy sản, mỹ phẩm, dệt may, bao bì sinh học và trong các dự án môi trường từ thu hồi carbon đến sản xuất năng lượng tái tạo.
Ngoài ra, nó được sử dụng để giải quyết tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng phổ biến, bao gồm sắt, vitamin A, omega-3 và iốt, nhưng cần nghiên cứu thêm về thành phần dinh dưỡng, khả dụng sinh học và các nguy cơ sức khỏe của nó.
Theo báo cáo, sản xuất rong biển tiết kiệm tài nguyên và dấu chân sinh thái thấp do sản xuất không cần đất, nước ngọt hoặc phân bón. Nó cũng hấp thụ nhiều carbon hơn rừng nhiệt đới hoặc rừng ngập mặn.
Nhưng các quy định, tiêu chuẩn và hướng dẫn toàn cầu về sản xuất rong biển và tiêu dùng của con người vẫn còn thiếu. Điều này cản trở sự đóng góp của nó trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu như nạn đói, ô nhiễm nhựa, quản lý nước thải và ô nhiễm môi trường.
Giá trị thị trường và thương mại tăng vọt
Dữ liệu về Thương mại và Phát triển của Liên hợp quốc cho thấy thị trường rong biển toàn cầu đã tăng hơn gấp ba lần trong hai thập kỷ qua, từ 5 tỷ USD năm 2000 lên 17 tỷ USD vào năm 2021, khi xuất khẩu toàn cầu của ngành này lên tới khoảng 1 tỷ USD.
Thị trường thủy sản và tài nguyên sinh vật biển toàn cầu được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc ước tính ở mức 400 tỷ USD vào năm 2020, khiến rong biển trở thành một phân khúc nhỏ nhưng đang phát triển nhanh.
Thị trường tăng vọt hứa hẹn nhiều tiềm năng vượt ra ngoài lĩnh vực thực phẩm và nuôi trồng thủy sản, cho thấy tiềm năng của rong biển trong việc thay thế nhiên liệu hóa thạch trong các ngành công nghiệp như dệt may và nhựa.
David Vivas Eugui, giám đốc bộ phận kinh tế tuần hoàn và đại dương của Liên Hợp Quốc cho biết: “Rong biển có thể tăng cơ hội đa dạng hóa thu nhập, hoạt động kinh doanh mới và việc làm tại địa phương, từ đó trao quyền cho phụ nữ, thanh niên và người dân bản địa”.
Tuy nhiên, thương mại quốc tế về rong biển và các sản phẩm phụ của nó vẫn chưa được khám phá, chỉ chiếm 14% tổng giá trị thị trường. Chile, Trung Quốc, Indonesia, Ireland và Hàn Quốc thống trị xuất khẩu.
Trao quyền kinh tế cho phụ nữ
Phụ nữ cung cấp hơn một nửa lao động sản xuất rong biển ở các nước như Indonesia, Philippines và Tanzania.
Giống như các ngành công nghiệp khác, họ phải đối mặt với những rào cản liên quan đến các vấn đề an toàn, vệ sinh và sức khỏe. Họ cũng gặp phải các rào cản liên quan đến giới như khả năng tiếp cận tài nguyên, công nghệ và vai trò ra quyết định hạn chế, làm suy yếu sự tham gia hiệu quả của họ vào chuỗi giá trị rong biển.
Nhưng họ đang ngày càng đóng vai trò dẫn đầu trong lĩnh vực này, vì khoảng 40% công ty khởi nghiệp về rong biển do phụ nữ điều hành, cho thấy tiềm năng của ngành này là một yếu tố hỗ trợ kinh tế và xã hội cho bình đẳng giới.
Ngành này cần có dữ liệu phân tách đáng tin cậy hơn để xây dựng các chính sách có thông tin về giới.
Kiến nghị Chính sách
Thương mại và Phát triển của Liên hợp quốc kêu gọi các nỗ lực hợp tác giữa các chính phủ, cơ quan quản lý, xã hội dân sự và giới học thuật nhằm khai thác toàn bộ tiềm năng của rong biển vì một tương lai bền vững và công bằng hơn, bao gồm cả thông qua các trung tâm xuất sắc trong khu vực.
Nó kêu gọi các chính phủ đưa rong biển vào các kế hoạch phát triển quốc gia, có cân nhắc rõ ràng về giới, đồng thời thúc đẩy đào tạo và liên doanh cho phụ nữ trong lĩnh vực trồng và nuôi trồng thủy sản rong biển.
Các cơ quan quản lý nên khuyến khích phát triển các sản phẩm thay thế nhựa làm từ rong biển, tích hợp rong biển vào các cơ sở xử lý nước thải, xem xét các quy định, quyền sở hữu biển và quy hoạch không gian biển để hỗ trợ sự tham gia của phụ nữ.
Các nhóm xã hội dân sự và hiệp hội phụ nữ nên ủng hộ việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn về rong biển, khuyến khích đào tạo và áp dụng các tiêu chuẩn và quy định an toàn thực phẩm được quốc tế công nhận.
Các học viện và trung tâm nghiên cứu nên điều tra tiềm năng cô lập carbon của rong biển, rủi ro về an toàn sinh học, lợi ích dinh dưỡng (đặc biệt đối với phụ nữ), cùng các lĩnh vực khác.
Tây Giang
