Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện rằng 60% trình tự DNA từ trầm tích biển không thể xác định được ở cấp độ phân loại cao hơn, cho thấy khoảng cách lớn trong hiểu biết của chúng ta về sự sống dưới biển, ngay khi kỷ nguyên khai thác biển sâu đang sắp bắt đầu.
Sự đa dạng sinh học dưới đáy biển có thể cao gấp ba lần so với vùng nước phía trên, nhưng phần lớn vẫn chưa được khám phá.
Nghiên cứu phân tích hàng trăm mẫu trầm tích biển từ các cuộc thám hiểm toàn cầu chỉ ra rằng gần hai phần ba sự sống dưới biển sâu vẫn chưa được biết đến.
Một số sinh vật mới này có thể góp phần vào chu trình carbon sinh học, điều chỉnh khí hậu hành tinh.
Sự sống chưa được mô tả
Tiến sĩ Andrew Gooday, đồng tác giả nghiên cứu và cộng tác viên tại Bảo tàng, cho biết: “Từ những năm 1960, chúng ta đã biết rằng sự sống dưới đáy đại dương rất đa dạng, nhưng hầu hết loài sinh vật ở biển sâu vẫn chưa được mô tả.”
Điểm mới của nghiên cứu này là một tỷ lệ lớn của sự đa dạng này nằm ở cấp độ phân loại cao hơn, cho thấy nhiều nhóm sinh vật chưa được biết đến đang sống ở vùng biển sâu.
Khai thác biển sâu và tác động đối với hệ sinh thái
Mặc dù phần lớn đáy biển sâu chưa bị tác động mạnh, tiềm năng khai thác đáy biển ở một số khu vực đã tạo ra tranh cãi về tác động đối với hệ sinh thái biển.
Nghiên cứu được công bố trên Science Advances hy vọng sẽ thúc đẩy bảo vệ tốt hơn các khu vực này trong bối cảnh khai thác biển sâu ngày càng gia tăng.
Mặc dù đại dương chiếm 71% diện tích Trái Đất, nhưng vẫn chưa được nghiên cứu nhiều như đất liền, với chỉ 21% đáy biển được lập bản đồ chi tiết.
Điều này đồng nghĩa với việc rất nhiều sinh vật biển vẫn chưa được khám phá, với ước tính có tới 91% loài đại dương chưa được mô tả.
Khó khăn trong việc khám phá sự sống biển sâu
Việc nghiên cứu sự sống dưới biển sâu rất khó khăn do kích thước khổng lồ của đại dương, áp suất cao, thiếu ánh sáng và độ sâu lớn.
Hơn nữa, sự sống dưới đáy biển phân bố từ bề mặt cho đến sâu 11.000 mét tại điểm sâu nhất Challenger Deep, tạo thêm thử thách trong việc tìm kiếm và nghiên cứu.
Tuy nhiên, sự hiện diện của các mỏ kim loại quý trên đáy biển khiến việc khai thác có thể làm thay đổi hiện trạng này. Những kim loại này là nguồn nguyên liệu quan trọng cho công nghệ xanh như xe điện và tua-bin gió, có thể giúp giảm khí thải nhà kính.
Tuy vậy, việc khai thác biển sâu có thể gây ảnh hưởng lớn đến sinh vật biển, đặc biệt là khi những trầm tích do khai thác tạo ra có thể làm hỏng môi trường sống và phá vỡ chu trình dinh dưỡng.
Nghiên cứu đa dạng sinh học dưới đáy biển
Để đánh giá sự đa dạng của sinh vật biển sâu, nhóm nghiên cứu đã phân tích 418 mẫu trầm tích từ các khu vực và độ sâu khác nhau trên khắp thế giới.
Họ thu được gần hai tỷ trình tự DNA và phân loại chúng thành 240.000 biến thể, giúp phân biệt các sinh vật sống dưới đáy biển với các sinh vật từ vùng nước trên cao.
Kết quả cho thấy sự đa dạng của sinh vật dưới đáy biển lớn hơn rất nhiều so với các sinh vật sống ở vùng nước phía trên. Tuy nhiên, 60% các biến thể DNA không thể phân loại theo các nhóm hiện có, có thể đại diện cho các dòng sinh vật chưa được mô tả.
Một số loài này có liên quan đến quá trình bơm carbon sinh học, giúp vận chuyển carbon xuống đáy biển, góp phần điều chỉnh biến đổi khí hậu.
Các tác giả nghiên cứu nhấn mạnh rằng trầm tích đại dương sâu thẳm là một trong những hệ sinh thái phong phú và giàu tiềm năng nhất trên Trái Đất.
Họ kêu gọi sự hợp tác quốc tế để hiểu rõ hơn về sự đa dạng sinh học dưới đáy biển và vai trò của nó trong chu trình sinh địa hóa toàn cầu.
Tuần Anh
