Bản sắc vĩ tuyến sẽ tạo nên lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm thủy sản Việt Nam trên chính thị trường 100 triệu dân của Việt Nam.
Nổi tiếng với đường bờ biển dài 3.200 km, khí hậu nhiệt đới gió mùa và nguồn tài nguyên biển phong phú, Việt Nam được ví như “vương quốc thủy sản”.
Với chiều dài đó, mỗi vùng miền ven biển Việt Nam đều sở hữu những đặc điểm địa lý, khí hậu riêng biệt, tạo nên “bản sắc” vĩ tuyến cho sản phẩm thủy sản. “Bản sắc” này thể hiện qua chất lượng, hương vị, giá trị dinh dưỡng và tính độc đáo, là lợi thế tiềm ẩn để nâng cao giá trị cho sản phẩm.
Bản sắc vĩ tuyến không thể mua
Giá trị gia tăng của sản phẩm thủy sản Việt Nam được đánh giá còn thấp, chỉ bằng 1/3 – 1/5 so với các nước phát triển trong khu vực bởi sản phẩm xuất khẩu thô hoặc sơ chế có giá trị thấp, dễ bị cạnh tranh bởi các nước có giá nhân công rẻ.
Còn chưa nhiều thương hiệu mạnh đủ để khẳng định được chất lượng và uy tín trên thị trường quốc tế. Ngoài ra các ứng dụng khoa học kỹ thuật còn hạn chế làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm. Đặc biệt, hệ thống truy xuất nguồn gốc chưa hoàn thiện gây khó khăn cho việc kiểm soát chất lượng và bảo vệ thương hiệu của Việt Nam
Mặc dù thế ngành thủy sản vẫn đóng vai trò trụ cột trong nền kinh tế khi vừa qua kinh ngạch xuất khẩu đạt gần 10 tỷ đô la Mỹ, chiếm tỉ lệ cao trong GDP ngành nông nghiệp, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm và thúc đẩy phát triển nông thôn. Nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực mà đằng sau sự nổi tiếng có dấu ấn của đặc điểm địa lý.
Tôm sú Cà Mau nổi tiếng với độ ngọt và dai đặc trưng do được nuôi trồng trong môi trường nước mặn ven biển. Trong khi cá tra Đồng Tháp được chuộng bởi hương vị béo ngậy và thịt chắc do được nuôi trồng trong môi trường nước ngọt phù sa màu mỡ. Cá thu Bình Định cho hàm lượng DHA cao là bởi được đánh bắt tại vùng biển sâu, sạch.
Giá trị ở bản sắc
Khai thác hiệu quả bản sắc vĩ tuyến là chìa khóa để các nhà nghề cá nâng tầm giá trị hàng hoá thủy sản của mình và là cách tốt nhất để có thể phục vụ cho thị trường 100 triệu dân của Việt Nam – ông Tiêu Năng Minh – Phó Ban Hợp tác Quốc tế Trung ương Hội Nghề cá Việt Nam
Bên cạnh ghi nhận sự thành công của thị trường xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam, ông Minh đồng thời nhấn mạnh tiềm năng to lớn của thị trường nội địa. Giá thủy sản trong nước được cho là cao hơn cả giá xuất khẩu và Việt Nam tự hào có dân số trẻ và ngày càng tăng lên tới 100 triệu người, mang đến cơ hội lớn vô cùng cho các nhà nuôi trồng thuỷ sản.
Để phục vụ hiệu quả thị trường Việt Nam, ông Minh nhấn mạnh các đơn vị hoạt động trong ngành nghề cá, các cơ sở chế biến không chỉ ưu tiên tính minh bạch mà trong đó không thể thiếu thông tin vùng trồng, tạn dụng lợi thế địa lý để làm thương hiệu cho sản phẩm.
Việc thiết lập một “hệ thống tinh gọn” với lộ trình sản xuất được xác định trước là rất quan trọng. Để làm được việc đó, cần có sự hợp tác với các đối tác có nguồn cung ứng có uy tín để từ đó có thể đơn giản hóa quy trình, tập trung vào tiếp thị, bán hàng và hậu cần.
Công nghệ RFID: Chống giả, minh bạch địa lý
Ngày nay là thời đại của công nghệ kỹ thuật số, trao quyền cho các nhà máy chế biến có thể chủ động tìm nguồn nguyên liệu chất lượng cao trên toàn cầu.
Đồng nghĩa với nó là sự phổ biến của hàng giả, hàng kém chất lượng tại các thị trường truyền thống cũng như trên nền tảng thương mại điện tử. Và chính trong bối cảnh này, người tiêu dùng lại càng yêu cầu và cần các tính năng truy xuất nguồn gốc mạnh mẽ nhất.
Truy xuất nguồn gốc sẽ yêu cầu các doanh nghiệp nỗ lực cũng như có trách nhiệm giải trình về an toàn sản phẩm để củng cố niềm tin với người tiêu dùng. Cũng như cơ quan quản lý cần đảm bảo minh bạch, công khai để người tiêu dùng có thể theo dõi, đánh giá và xác định nhà cung cấp.
Vòng phản hồi này thúc đẩy cải tiến sản phẩm và khả năng cạnh tranh của chính doanh nghiệp và thị trường.
Để có được tương lai như vậy, một giải pháp được đề xuất là triển khai công nghệ chip nhận dạng tần số vô tuyến (RFID) từ Công ty Công nghệ chống hàng giả Việt Nam (ACTIV).
Các con chip được gắn vào sản phẩm để thu thập và lưu trữ dữ liệu, cho phép truy xuất nhận dạng, phân tích và tích hợp thông tin sản phẩm với hệ thống quản lý của chính doanh nghiệp theo tiêu chuẩn cao nhất của Việt Nam
Mong vì một tương lai tươi sáng hơn cho ngành nuôi trồng thủy sản, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT – TGĐ Công ty Công nghệ chống hàng giả Việt Nam (ACTIV) cho rằng giải pháp này tuân thủ nguyên tắc “một bước trước – một bước sau”, kết nối trực tiếp với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia để nâng cao tính minh bạch và bảo vệ doanh nghiệp khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh.
Tận dụng bản sắc khu vực là cách tiếp cận chiến lược nhằm nâng cao giá trị thủy sản Việt Nam. Bằng cách ưu tiên tính minh bạch, khả năng truy xuất nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, ngành thủy sản Việt Nam có thể củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu và khai thác tối đa tiềm năng của thị trường nội địa.
Hành trình này đòi hỏi nỗ lực hợp tác từ Chính phủ, các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và người tiêu dùng để cùng mở đường cho một tương lai hưng thịnh cho ngành thủy sản Việt Nam.
Trung Nguyên
