Các nhà khoa học Canada cho biết các nước thu nhập thấp có thể mất 30% chất dinh dưỡng có trong hải sản vào cuối thế kỷ này do biến đổi khí hậu.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học British Columbia (UBC) đã xem xét tính khả dụng của bốn chất dinh dưỡng – canxi, sắt, protein và axit béo omega-3 – trong kịch bản phát thải carbon cao và giảm thiểu thấp.
Họ phát hiện ra rằng khả năng cung cấp cả bốn chất dinh dưỡng này đều sẽ giảm trong tương lai, trong đó canxi là chất bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với mức giảm dự kiến từ 15 đến 40% vào năm 2100.
“Các quốc gia có thu nhập thấp và Nam bán cầu, nơi hải sản là trọng tâm của chế độ ăn uống và có khả năng giúp giải quyết tình trạng suy dinh dưỡng, là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu”, tác giả đầu tiên đưa ra cảnh báo Tiến sĩ William Cheung, giáo sư và giám đốc Viện Đại dương và Thủy sản UBC cho biết. “Đối với nhiều người, hải sản là nguồn dinh dưỡng không thể thay thế và giá cả phải chăng”.
Sự suy giảm chất dinh dưỡng do sự suy giảm của quần thể cá
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra cơ sở dữ liệu về nghề cá và nuôi trồng hải sản trong lịch sử để tìm hiểu số lượng các chất dinh dưỡng quan trọng có sẵn trong quá khứ, sử dụng các mô hình khí hậu dự đoán để ước tính các số liệu trong tương lai.
Canxi là chất dinh dưỡng bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với dự đoán giảm từ 15 đến 40% vào năm 2100 theo kịch bản phát thải thấp và cao, trong khi omega-3 được dự đoán sẽ giảm từ 5 đến 25%. Các tác giả đã viết trong tạp chí Nature Climate Change rằng sự suy giảm này chủ yếu là do số lượng cá biển có thể đánh bắt được giảm .
Tiến sĩ Christina Hicks, giáo sư tại Đại học Lancaster, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Cá nhỏ sống ở tầng nước giữa thực sự rất giàu canxi, vì vậy ở những khu vực trên thế giới mà người dân không dung nạp được sữa hoặc nơi mà các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật khác, như thịt và sữa, đắt hơn nhiều, thì cá thực sự đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn của người dân” .
“Ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia thu nhập thấp ở vùng nhiệt đới, cá cung cấp các chất dinh dưỡng mà chế độ ăn của người dân còn thiếu.”
Các quốc gia có thu nhập thấp bị ảnh hưởng nặng nề nhất
Theo kịch bản phát thải cao, khả năng cung cấp cả bốn chất dinh dưỡng từ vùng biển nhiệt đới của các quốc gia có thu nhập thấp, bao gồm Indonesia, Quần đảo Solomon và Sierra Leone, dự kiến sẽ giảm mạnh vào cuối thế kỷ này, so với mức giảm tối thiểu ở vùng biển không phải vùng nhiệt đới, có thu nhập cao, bao gồm Canada, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.
Trên toàn cầu, các nhà nghiên cứu dự đoán rằng lượng chất dinh dưỡng có trong hải sản sẽ giảm từ 4 đến 7% cho mỗi độ C nóng lên.
Tuy nhiên, đối với các quốc gia có thu nhập thấp trên khắp vùng nhiệt đới, bao gồm Nigeria, Sierra Leone và Quần đảo Solomon, mức suy giảm dự kiến sẽ gấp hai đến ba lần mức trung bình toàn cầu, ở mức gần 10 đến 12% cho mỗi đơn vị ấm lên.
“Nghiên cứu này làm nổi bật tác động của mọi mức độ nóng lên”, Cheung cho biết. “Chúng ta càng có thể giảm mức độ nóng lên thì càng ít rủi ro đối với sinh vật biển và con người”.
Trong khi nuôi trồng hải sản có thể đóng góp nhiều chất dinh dưỡng hơn trong tương lai so với mức hiện tại, các nhà nghiên cứu dự đoán rằng những sự gia tăng này sẽ không bù đắp được cho sự mất mát từ nghề cá. Theo kịch bản phát thải cao, bất kỳ sự gia tăng nào về khả năng cung cấp chất dinh dưỡng từ nuôi trồng hải sản trước năm 2050 sẽ bị mất vào năm 2100.
“Lý do chính cho điều này là biến đổi khí hậu, đây cũng là mối đe dọa đáng kể đối với nghề nuôi trồng hải sản, khiến chúng ta ngày càng thiếu hụt dinh dưỡng”, đồng tác giả Tiến sĩ Muhammed Oyinlola, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại khoa động vật học của UBC, cho biết. “Nuôi trồng hải sản không thể cung cấp giải pháp toàn diện cho vấn đề phức tạp này”.
Các biện pháp thích ứng
Một số loại cá, bao gồm cá cơm và cá trích, chứa nhiều chất dinh dưỡng nhưng thường được dùng làm bột cá và dầu cá vì những chất dinh dưỡng này cũng thúc đẩy sự phát triển của cá. Tương tự như vậy, nhiều quốc gia chỉ giữ lại một số bộ phận nhất định của cá để bán.
Các nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh khả năng thích nghi tiềm tàng để tăng lượng chất dinh dưỡng có trong hải sản bằng cách giữ lại nhiều loại cá bổ dưỡng này để phục vụ nhu cầu tiêu thụ của con người tại địa phương, cũng như giảm lãng phí thực phẩm trong sản xuất và tiêu thụ thủy sản bằng cách sử dụng tất cả các bộ phận của cá, bao gồm đầu và vây.
Tuy nhiên, Cheung nói thêm: “Sự phát triển trong tương lai của nguồn cung cấp hải sản cần phải xem xét đến an ninh dinh dưỡng của các nhóm dễ bị tổn thương, không chỉ lợi ích kinh tế. Nhưng có một giới hạn về mức độ hiệu quả của các biện pháp can thiệp này, vì vậy điều quan trọng là phải hạn chế sự nóng lên toàn cầu càng nhiều càng tốt.”
Mạnh Quân
