Lấp đầy dinh dưỡng từ sự đa dạng của thức ăn thủy sản

LTS: Đại dương không chỉ đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái toàn cầu mà còn là yếu tố thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe dinh dưỡng của con người.

Nguồn tài nguyên phong phú từ đại dương, bao gồm hải sản và các sản phẩm từ biển, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, chẳng hạn như protein, omega-3, vitamin và khoáng chất.

Đại dương cũng có ảnh hưởng lớn đến khí hậu và môi trường sống, từ đó tác động đến sản xuất thực phẩm và an ninh lương thực. Tuy nhiên, sự ô nhiễm và biến đổi khí hậu đang đe dọa đến sức khỏe của đại dương, và từ đó, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe dinh dưỡng của con người.

Chuyên đề “Sức khỏe và Đại dương” sẽ khám phá mối quan hệ giữa đại dương và dinh dưỡng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và quản lý bền vững tài nguyên biển để đảm bảo dinh dưỡng cho thế hệ hiện tại và tương lai.

Chuyên đề này được Biển và Cuộc sống phối hợp với các chuyên gia dinh dưỡng của Công ty CP QNA thực hiện, nhằm mang đến cho độc giả kiến thức bổ ích để tận dụng tài nguyên đại dương cho sức khỏe và nâng cao nhận thức về bảo vệ đại dương.

Kỳ I: Lấp đầy dinh dưỡng từ sự đa dạng của thức ăn thủy sản

Mặc dù hải sản đóng góp quan trọng vào chế độ ăn uống lành mạnh của hàng tỷ người trên thế giới, nhưng thực phẩm thủy sản thường bị đánh giá thấp về giá trị dinh dưỡng do sự đa dạng của chúng thường bị giảm xuống thành giá trị protein và năng lượng của một loại thực phẩm duy nhất là hải sản.

Hai kịch bản về tương lai dinh dưỡng từ thực phẩm thủy sản

Loạt bài này sẽ giới thiệu nghiên cứu “Đánh giá thực phẩm xanh” do hơn 100 nhà khoa học từ hơn 25 tổ chức trên toàn cầu thực hiện. Nghiên cứu này được công bố trong tám bài báo được bình duyệt. Thực phẩm xanh bao gồm tất cả các sinh vật biển và nước ngọt có thể ăn được, như cá, động vật có vỏ và tảo, bao gồm cả loại đánh bắt tự nhiên lẫn nuôi trồng thủy sản.

Một công bố trong nghiên cứu đã giới thiệu mô hình kết hợp thực phẩm trên cạn với gần 3.000 đơn vị phân loại thực phẩm thủy sản nhằm nghiên cứu tác động trong tương lai của thực phẩm thủy sản đối với dinh dưỡng con người.

Các nhà khoa học đã xây dựng hai kịch bản: một kịch bản cơ sở với mức tăng trưởng vừa phải trong sản xuất thực phẩm thủy sản (AASF), và một kịch bản tăng trưởng cao, với nguồn cung AASF tăng 15 triệu tấn so với kịch bản kinh doanh như thường lệ vào năm 2030, chủ yếu nhờ vào đầu tư và đổi mới trong sản xuất nuôi trồng thủy sản.

Bằng cách so sánh mức tiêu thụ AASF giữa các kịch bản, các nhà khoa học đã làm rõ các lỗ hổng về mặt địa lý và nhân khẩu học, và ước tính tác động của chế độ ăn uống đối với sức khỏe.

Kịch bản sản xuất cao sẽ giảm giá AASF xuống 26%, đồng thời tăng mức tiêu thụ của chúng, dẫn đến giảm mức tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến, góp phần giảm thiểu các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn uống. Điều này cũng có thể ngăn ngừa khoảng 166 triệu trường hợp thiếu vi chất dinh dưỡng.

Phát hiện này cung cấp cơ sở bằng chứng vững chắc cho các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan về việc tận dụng tiềm năng của thực phẩm thủy sản nhằm giải quyết vấn đề mất an ninh lương thực và dinh dưỡng, cũng như tình trạng suy dinh dưỡng.

Nhu cầu thực phẩm xanh và tình trạng suy dinh dưỡng trên toàn cầu

Tình trạng suy dinh dưỡng vẫn tiếp tục là vấn đề lớn trên toàn cầu. Theo thống kê, 149 triệu trẻ em dưới năm tuổi (22%) bị còi cọc và 45 triệu trẻ em bị gầy còm.

Hơn nữa, có khoảng 2,1 tỷ người trưởng thành trên toàn cầu bị thừa cân hoặc béo phì. Thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu vitamin A ở trẻ em tại các khu vực như Châu Phi và Nam Á, cùng với tình trạng thiếu kẽm ảnh hưởng đến một nửa số trẻ em ở những khu vực thiếu thông tin, tiếp tục là những thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng.

Các bệnh tim mạch, phần lớn do yếu tố chế độ ăn uống, là nguyên nhân lớn nhất gây tử vong toàn cầu, gây ra 17,8 triệu ca tử vong vào năm 2017, cao hơn 2 triệu ca tử vong do COVID-19 gây ra vào năm 2020.

Để giải quyết vấn đề suy dinh dưỡng này, các chiến lược chính sách hiện nay tập trung vào vai trò của chế độ ăn uống bền vững và lành mạnh trong việc cải thiện dinh dưỡng cho con người.

Báo cáo của Ủy ban EAT-Lancet đã đề xuất một chiến lược chuyển đổi hệ thống thực phẩm toàn cầu, sao cho hệ thống này có thể nuôi sống thế giới mà không vượt quá giới hạn chịu đựng của hành tinh.

Tuy nhiên, báo cáo này chủ yếu tập trung vào sản xuất thực phẩm trên cạn, mặc dù có lưu ý rằng một số nhóm dân số sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng đủ lượng vi chất dinh dưỡng chỉ từ thực phẩm thực vật.

Việc coi AASF là một nhóm đồng nhất, như ‘hải sản’ hay ‘cá’, đã hạn chế khả năng đưa thực phẩm thủy sản vào chế độ ăn uống toàn cầu.

Trần Thái theo nature